Thursday, September 25, 2003

شنوايي شناسي
هدف :
گوشهايت را بگير و دنياي سرشار از سكوت را تصور كن! دنيايي كه در آن تنها صداي بوق بلند اتومبيلها را بطور مبهم ميشنوي اما از ترنم آبي باران، نغمه هاي سبز پرندگان، نواي دلنشين مادر و صداي خندههاي شادمانه كودكان بيخبر خواهي ماند.
سخت است. نه؟ تحمل سكوتي كه ناشنوايان سالها گرفتار آن هستند، براي چند ساعت نيز دشوار است. چرا كه نداشتن حس شنوايي يعني محروم ماندن از نغمه هاي خوش هستي، محدود شدن ارتباطات، اختلالات گفتاري و ...
پس بيا فكر ديگري كنيم. بيا تصور كن كه اگر به ياري تو يك ناشنوا با دنياي آواها و نغمه ها آشنا شود، چه احساسي خواهي داشت؟ آيا فكر نمي كني كه اين لذت بزرگتر از همه لذتها است؟ لذت اين كه يك ناشنوا با لبخندي شيرين به تو بگويد كه به ياري علم، انديشه و دستهاي پرمحبتت، براي اولين بار نغمه پرندگان را شنيده است؟
اين لذتي است كه بسياري از شنوايي شناسان با آن آشنا هستند. البته تجويز سمعك مناسب به ناشنوايان و كم شنوايان و ارائه آموزشهاي لازم براي چگونگي استفاده از آن ، تنها يكي از زمينه هاي فعاليت متخصص شنوايي شناسي است. چرا كه رشته شنوايي شناسي داراي ابعاد بسياري هست و در نتيجه زمينه هاي فعاليت آن نيز متعدد ميباشد.
خانم مهين صدايي مدير گروه شنوايي شناسي دانشگاه تهران در معرفي اين رشته ميگويد:
«شنوايي شناسي علم شناخت و مطالعه شنوايي و اختلالات آن است كه شامل ارزيابي و تشخيص اختلالات شنوايي و تعادل، حفاظت و پيشگيري، آموزش و توانبخشي ميشود. يعني يك شنوايي شناس با استفاده از دستگاههاي مختلف و آزمايشات متنوع به ارزيابي شنوايي و تشخيص ضايعات شنوايي از مسير گوش خارجي تا كرتكس مغز پرداخته و يا سيستم تعادل را ارزيابي كرده و ضايعات آن را تشخيص ميدهد و سپس نتيجه آزمايشات را به پزشك معالج از جمله متخصص گوش و حلق و بيني ، مغز و اعصاب و يا اطفال ارائه ميدهد».
همچنين يكي از وظايف بسيار مهم شنوايي شناسي ، پيشگيري و حفاظت از شنوايي است. زيرا همه ميدانيم كه بهترين ، راحتترين و كم هزينه ترين راه براي حفظ بهداشت و سلامت يك جامعه پيشگيري است. در زمينه شنوايي نيز بايد به ياري آزمون غربالگري شنوايي (پيشبيني افت شنوايي) از ضايعات مربوط به اين بخش تا حدود زيادي پيشگيري نمود. آزموني است كه بايد در دوران نوزادي كودك انجام شود تا در صورت مشاهده ضايعات شنوايي از همان ابتدا تحت مداوا قرار گيرد. همچنين در مهدكودك، مدرسه و در ابتداي ورود به دانشگاه نيز لازم است كه كودكان و نوجوانان تحت غربالگري شنوايي قرار گيرند چرا كه بسياري از اختلالات شنوايي ديرآغاز هستند و در سنين كودكي يا نوجواني بروز ميكنند.
از سوي ديگر افرادي كه به نوعي در مراكز پر سر و صدا كار ميكنند بايد تحت اين آزمون قرار بگيرند تا كساني كه دچار ضايعات شنوايي شده اند مشخص شده و مداوا شوند. و در نهايت يك شنوايي شناس ميتواند به توانبخشي بپردازد يعني اگر مشكل شنوايي يا ناشنوايي يك فرد قابل درمان نباشد، شنوايي شناس با تجويز سمعك مناسب، تنظيم سمعك مورد نظر با گوش كم شنوا يا ناشنوا و ارائه آموزشهاي لازم براي چگونگي استفاده از سمعك به وي ياري ميرساند. همچنين در اين مرحله شنوايي شناس به فردي كه دچار ناشنوايي كامل است و يا قدرت شنوايي او بسيار كم است و نميتواند به ياري حس شنوايي خود ارتباط برقرار كند، لبخواني و گفتار خواني را آموزش ميدهد.»
قاسم محمدخاني عضو هيات علمي شنوايي شناسي دانشگاه تهران نيز در معرفي اين رشته ميگويد:
«رشته شنوايي شناسي داراي چهار حيطه اصلي است كه عبارتند از 1- ارزيابي و تشخيص اختلالات شنوايي و تعادل 2- پيشگيري و حفاظت شنوايي، كه به بررسي آلودگيهاي صوتي كارخانجات و مراكز پر سروصدا ميپردازد و تلاش ميشود تا خسارتهاي ناشي از آلودگي صوتي به حداقل برسد. 3- توانبخشي شنوايي، كه شامل ساخت و تجويز انواع قالب گوش و تجويز و ارزيابي وسايل كمك شنوايي مانند سمعك ميشود. چرا كه برخلاف تصور عامه مردم سمعك يك بلندگو نيست كه بتوان آن را از داروخانه يا مركز ديگري خريداري كرد و استفاده نمود بلكه يك شنوايي شناس بايد با استفاده از اطلاعات علمي خود و با توجه به مقدار شنوايي فرد كم شنوا، سمعك را براي گوش او تنظيم كند. 4- آموزش و مشاوره با افراد كم شنوا و ناشنوا، كه در اين حيطه شنوايي شناس به فرد كم شنوا طرز استفاده از سمعك را آموزش داده و او را با اصوات مختلف آشنا ميسازد و به ناشنوا لب خواني و گفتارخواني را آموزش ميدهد.
آينده شغلي ، بازار كار، درآمد:
« يك پزشك براي تشخيص و درمان بيماري فقط نميتواند به معاينه سطحي بيمار متكي باشد بلكه بيشتر اوقات نيازمند ابزارهاي مختلفي مثل راديوگرافي، تكنيكهاي آزمايشگاهي و يا تكنيكهاي شنوايي شناسي است. چرا كه يك پزشك با معاينه سطحي گوش بيمار تنها ميتواند، سطح پرده گوش را بررسي كند اما وراي پرده را نميتواند ببيند يعني براي اطلاع از وضعيت گوش مياني ، گوش داخلي، عصب و مراكز شنوايي مركزي بايد از ابزارهاي شنوايي شناسي و متخصصان اين رشته كمك بگيرد. به همين دليل فارغ التحصيلان اين رشته ميتوانند جذب بيمارستانها و درمانگاههاي گوش و حلق و بيني شده و يا به طور شخصي همراه با پزشك گوش و حلق و بيني كلينيك شنوايي شناسي داير كنند.»
آقاي محمدخاني در ادامه ميگويد:
«از سوي ديگر بازار كار اين رشته در بخش غربالگري شنوايي بسيار وسيع است چون ما در حال حاضر ميليونها دانش آموز داريم كه تمامي آنها بايد در مقاطع مختلف تحصيلي تحت غربالگري شنوايي قرار گيرند. اهميت اين مساله زماني روشن ميشود كه بدانيم اگر كودكان داراي آسيب شنوايي به موقع شناسايي شده و تحت درمان و يا اقدامات توانبخشي قرار گيرند، تا حدود زيادي اختلالات زباني آنها برطرف شده و ميتوانند با مردم ارتباط برقرار كنند و از انزوا خارج شوند اما اگر اختلالات شنوايي به موقع تشخيص داده نشود، نتيجه آن وضعيتي خواهد شد كه د رحال حاضر متاسفانه در بعضي از دانش آموزان مدرسه باغچه بان (مدرسه ناشنوايان) شاهد آن هستيم؛ دانش آموزاني كه اگر در كودكي اختلالات شنوايي آنها شناخته مي شد و با آنها كار شده و سمعك مناسب در اختيارشان قرار ميگرفت، اكنون ميتوانستند در مدارس عادي درس بخوانند.»
خانم مهين صدايي نيز در مورد حضور فارغ التحصيلان اين رشته در اجراي برنامه حفاظت شنوايي در كارخانه ها و مراكز صنعتي ميگويد:
«اجراي برنامه حفاظت شنوايي در يك كارخانه كه سروصداي آن بيش از حد مجاز است، نياز به همكاري متخصصان شنوايي شناس، پزشكان ، كارشناسان بهداشت صنعتي و مهندسين اكوستيك دارد كه در اين ميان متخصصان شنوايي شناسي علاوه بر غربالگري شنوايي كاركنان مركز صنعتي مورد نظر ، ميزان صداي موجود در آن مركز را نيز اندازه گيري كرده و در صورت بالا بودن ميزان صدا از حد طبيعي به كاركنان نوعي گوشي محافظ شنوايي مورد نياز را تجويز ميكنند تا از كاهش شنوايي، افزايش استرس و سوانح و حوادث ناشي از سروصدا در امان باشند.»
«در كل ميتوان گفت كه بازار كار فارغ التحصيل شنوايي شناسي خوب است بخصوص در شهرهاي كوچك كه با كمبود شنوايي شناس نيز روبرو هستيم.»
تواناييهاي جسمي ، علمي ، رواني و ... مورد نياز و قابل توصيه
دقت ، لازمه رشته شنوايي شناسي است. چرا كه اگر يك شنوايي شناس ، آزمايشهاي مورد نياز را با دقت انجام ندهد، حتي ميتواند باعث يك عمل جراحي بي دليل شود كه نه تنها هيچ فايدهاي ندارد بلكه مضر هم خواهد بود. همچنين دانشجوي شنوايي شناسي بايد به زبان انگليسي مسلط بوده و به علم فيزيك علاقه مند باشد.
خانم فهيمه حاج ابوالحسني عضو هيات علمي شنوايي شناسي دانشگاه تهران در همين زمينه ميگويد:
«چون رشته شنوايي شناسي در ايران يك رشته نوپا است، بيشتر كتب درسي آن به زبان انگليسي ميباشد و در نتيجه پيشرفت تحصیلي دانشجوي شنوايي شناسي منوط به تسلط به زبان انگليسي است. در ضمن دانشجوي اين رشته بايد به علم فيزيك بخصوص فيزيك صوت علاقه مند باشد چون درس فيزيك يكي از دروس پايه اين رشته ميباشد.
آقاي محمدخاني نيز ضمن اشاره به موارد فوق معتقد است كه دانشجوي اين رشته بايد به علوم تشريح و فيزيولوژي بويژه در زمينه شنوايي احاطه داشته باشد تا بتواند دانسته هاي خود را در اين رابطه به كار بگيرد.»