Sunday, July 27, 2003

تأخير در سخن گفتن كودكان



مادري كه از تأخير در صحبت كردن كودك خود نگران است، چنين اظهار مي دارد: «پسر من كه ماه گذشته ۳ ساله شده است كودكي شاد، سالم و فعال است كه تمام خصوصيات و فعاليت هاي يك كودك ۳ساله را داراست، به جز آن كه هنوز فاقد مهارت هاي كلامي است. او به صورت تند و ناشمرده صحبت مي كند، اما اكثر كلمات او قابل فهم نيست. زماني كه من كلمه اي را ادا مي كنم و از او مي خواهم كه آن را تكرار كند، نمي تواند مانند من آن كلمه را ادا كند. او براي اينكه واضح و شمرده صحبت كند، به ظاهر بسيار تلاش مي كند. آيا او داراي مشكل است؟»
جواب: «بله، اين مورد يك مشكل است. سئوالي كه در اينجا مطرح مي شود، اين است كه آيا اين مورد به خودي خود با رشد و نمو كودك برطرف خواهد شد، يا نياز به دخالت درمان است؟»
روال عادي صحبت كردن كودكان
يك كودك بايد بتواند تا سن سه سالگي مجموعاً ۶۰۰ لغت با قابليت فهم براي شنونده اي كه كودك را نمي شناسد، ادا كند. بدين ترتيب فردي كه قبلاً صحبت كردن كودك مورد نظر را نشنيده باشد، بايد بتواند از هر ۱۰ كلمه كودك ۸ كلمه آن را به طور روشن و واضح بفهمد.
حال در پاسخ به اين سئوال كه چه زماني يك كودك ۳ ساله را بايد مورد ارزيابي كلامي قرار داد، بايد گفت: زماني كه دايره لغات كودك ۲۰۰ كلمه يا كمتر باشد، جمله هاي كوتاه ادا نشود و كمتر از ۵۰ درصد لغات ادا شده مفهوم باشد، بايد اين ارزيابي انجام گيرد.
كودكي كه در ابتداي اين نوشته مورد بحث قرار گرفت، هر دو محدوديت دايره لغات و پايين بودن قابليت فهم لغات را داراست، پس اين كودك نياز به ارزيابي و دخالت درمان دارد.
تشخيص توسط خانواده
نقش خانواده در تشخيص ناهنجاريهاي رشدي و رواني كودك حائز اهميت بسيار است. زماني كه اعضاي خانواده در مورد نكات رشد و نموي كودك خود نگران مي شوند، پزشك متخصص اطفال بايد به اين نگرانيها، توجه خاصي مبذول دارد.
اما گاهي، خانواده از تأخير صحبت كردن كودك يا اهميت بالقوه آن آگاه نمي شود. در مواردي پزشكان سئوالات صحيح از والدين نمي كنند. به جاي اينكه بپرسيم كودك شما چند كلمه ادا مي كند، بهتر است سئوال شود: كودك شما چگونه خواسته هاي خود را به اطلاع شما مي رساند(جواب در يك كودك ۳ ساله، استفاده از جملات است) و يا آيا افراد غريبه مي توانند بيشتر صحبتهاي كودك شما را بفهمند (جواب بايد بله باشد)؟
اختلال رشد كلامي
اختلال رشد كلامي، اصطلاحي است كه براي نارسايي انتخابي نمو كلام و زبان در كودكاني كه فاقد ديگر تأخيرات رشدي هستند، به كار مي رود. اين كودكان عموماً داراي هوش عادي هستند. همچنين شنوايي و رشد و نمو احساسي- اجتماعي آنها نيز طبيعي است.
ميزان بروز اختلال رشدي كلامي حدود ۱۰-۵ درصد در كودكان قبل از دبستان بوده و پسرها بيشتر از دخترها درگير مي شوند. اگرچه اين اختلال با عوامل ديگري نيز همراه است، اما در اكثر موارد علت ناشناخته است. به علت اينكه معمولاً والدين و اعضاي خانواده كودك مبتلا، داراي سابقه تأخير در سخن گفتن مي باشند، نقش وراثت و ژنتيك را نمي توان ناديده گرفت.
ارزيابي كودك و ارجاع به پزشك متخصص
كودكان داراي اختلال رشد كلامي، بايد بلافاصله به طور كامل مورد ارزيابي و بررسي قرار گيرند. كودك بايد از نظر معاينات و آزمايشهاي فيزيكي و عصبي و همچنين معاينه هاي روانشناسي جهت بررسي سطح هوش مورد بررسي كامل قرار گيرد. از آنجا كه ممكن است كودك دچار كاهش شنوايي باشد و والدين در اين مورد دقت نكرده باشند، شنوايي بايد به طور كامل مورد ارزيابي قرار گيرد. پس از تشخيص، كودك بايد بلافاصله جهت درمان به مراكز مربوط ارجاع داده شود.
پيش آگهي
اكثر اين كودكان از طريق درمان كلامي، تماس با ديگر كودكان قبل از دوران مدرسه (مراكز پيش دبستاني، آمادگي و مهدهاي كودك)، آگاهي خانواده و دخالت آنان و روند تدريجي رشد تا زمان ورود به دبستان به طور واضح و شمرده قادر به صحبت خواهند شد. برخي كودكان ممكن است بعدها در نوشتن يا خواندن كتاب مشكل داشته باشند كه اين مورد نيز مي تواند مورد تشخيص و درمان به موقع قرار گيرد. توجه داشته باشيد كه كودك دچار اختلال و تأخير در سخن گفتن، بايد «بلافاصله» جهت بررسي و درمان به پزشك مربوط ارجاع داده شود. زبان و كلام يك فوريت پزشكي نظير آسم شديد نيست، كه نياز به درمان سريع داشته باشد، اما به دليل آن كه انسان يك موجود اجتماعي است كه در جامعه اي با تكنولوژي و فن آوريهاي پيشرفته زندگي مي كند، زبان پايه و اساسي براي رفع هرگونه نيازهاي حياتي اوست. كودكي كه در بيان خواسته هاي خود به ديگران و درك شدن توسط ديگران دچار اختلال است،در تمام فعاليتهاي زندگي خود دچار اختلال خواهد شد. كودكان ديگر با او بازي نخواهند كرد، ممكن است او را اذيت كنند و بدتر از همه در تلاش جهت صحبت كردن و فهميده شدن عاجز شده و سعي و تلاش خود را متوقف مي كند. بسيار سخت است كه انسان در سكوت رشد كند.
سابقاً پزشكان به والدين چنين مي گفتند: بله صحبت كردن كودك شما دير شده است اما او يك پسر است، منتظر شويد تا رشد كند. اما امروز ثابت شده است كه «دخالت سريع» مؤثرتر است.
ترجمه: عفت اسدي
نقل از روزنامه همشهری